In je examenjaar ben je als scholier met veel verschillende dingen bezig. Je bereidt je niet alleen voor op je examens, maar denkt ook na over je vervolgopleiding en hoe je dat combineert met alles wat er in het examenjaar speelt. Welke richting kies je en hoe vind je je weg tussen de vele mogelijkheden? In deze serie volgen we leerlingen van verschillende scholen uit de regio Rotterdam/Drechtlanden in hun overgangsjaar. 

Voor deze verhalen spreken we met deze leerlingen: 

Havo-5: 
Lola Breederveld, De Havo Rotterdam  
Indra van Hattem, Mytylschool De Brug in Rotterdam  
Robin de Wilde, Mytylschool De Brug in Rotterdam 
Sanne Spuij, Portus Farelcollege in Ridderkerk  
Alexis Tomaszewska, osg Hugo de Groot in Rotterdam 

Vwo-6:
Elma Rozema, Wartburg College Rotterdam  
Charlotte van den Herik, Wartburg College Rotterdam 

Wat voor soort leerling ben je? 

Alexis komt oorspronkelijk uit Polen en woont nu 13 jaar in Nederland. Ze denkt na over criminologie of een carrière bij defensie, geïnspireerd door haar deelname aan een jongerenrechtbankproject.  

Charlotte leest graag, spreekt af met vriendinnen en werkt daarnaast. “Na school ben ik vaak moe en ga ik een uur slapen. In het begin van de middelbare school had ik veel stress, maar nu lukt het wel als ik mijn best doe.” 

Sanne noemt zichzelf een hardwerkende leerling, een beetje de ‘nerd van de klas’. “Tot en met de derde haalde ik goede cijfers, maar vanaf havo vier moest ik veel moeite doen om het te snappen. Ik heb ook autisme en verwerk dingen langzamer, wat het soms lastig maakt. Ik heb moeite om in mijn klas te passen en ben veel gepest. Maar door dat te leren accepteren, voel ik me nu beter.” 

Robin is zanger in de schoolband en een grote voetbalfan. Ook is hij lid van een politieke partij en volgt hij cursussen om gemeenteraadslid te worden. Zijn schoolcarrière verliep rommelig, mede door zijn lichamelijke beperkingen. “Op de basisschool zeiden ze dat ik niet hoger kon dan het praktijkonderwijs, maar een jaar later werd ik al doorgestuurd omdat ik te goed was. Uiteindelijk heb ik de mavo gedaan en nu doe ik havo.” 

Elma wil graag naar de pabo en trekt het liefst op met haar vrienden. Ze heeft niet het idee dat ze op school nu op haar plek zit. “Mijn sociale leven gaat eraan, want je moet doordeweeks best veel aan school doen. Ik ben toe aan iets nieuws, iets anders. Ik wil andere mensen leren kennen.” 

Indra is een ijverige havoleerling op mytylschool De Brug, die al weet dat ze naar het vwo wil. “Ik heb al extra ondersteuning vanwege mijn lichamelijke beperking, en samen met mijn ouders en de decaan zijn we bezig om alles te regelen voor de overstap.”

Lola is een gedreven leerling die vanuit de mavo is doorgestroomd naar de havo. Hockey is haar uitlaatklep. “Dit jaar kost me veel energie door de lange schooldagen, maar ik heb gelukkig al eens eindexamen gedaan. Dat geeft me vertrouwen dat het weer gaat lukken.” 

Welke voorbeelden heb je thuis als het om studeren gaat? 

Charlotte weet nog niet precies wat ze wil studeren, misschien psychologie of economie. Maar een studie ligt in haar gezin wel voor de hand. Haar vader is dominee, haar broer en zus zitten al in het hoger onderwijs; haar zus doet een PhD in economie.   

Ook Indra komt uit een familie waar iedereen gestudeerd heeft. “Dat geeft mij een sterk voorbeeld en veel steun. Samen met mijn ouders bekijk ik welke stappen ik moet nemen om naar het vwo te kunnen.”   

Dat geldt niet voor iedereen. Sanne komt er tijdens dit gesprek achter dat ze de eerste is van haar familie die naar het hoger onderwijs gaat. Ook Alexis is de eerste in haar familie die naar het hbo gaat. “Voor mij is het alsof ik een nieuwe weg moet ontwikkelen, niet alleen voor mezelf, maar ook voor mijn broertje en de rest van mijn familie.” 

Welke ontwikkeling heb je doorgemaakt op de middelbare school? 

Van onzekere leerlingen naar scholieren die grotendeels hun weg hebben gevonden: dat is het pad dat diverse leerlingen hebben doorlopen. Alexis was verlegen, nu kent de halve school haar. “De eerste drie jaren was ik steeds een bespreek-leerling. Nu ben ik gewoon overgegaan naar vijf-havo.”   

Robins schoolcarrière verliep rommelig: “Op de basisschool zeiden ze dat ik niet hoger dan praktijkonderwijs zou halen, maar inmiddels heb ik alle niveaus doorlopen, van mavo tot nu havo.”   

Ook Lola had een moeilijke start in het eerste jaar van de mavo. “Ik had moeite met het ritme van de middelbare school en mijn cijfers waren laag. Maar ik haalde uiteindelijk mijn mavodiploma met goede cijfers.”   

Hulp vragen was voor Indra een leerpunt. Zij heeft op de middelbare school geleerd om ondersteuning te vragen wanneer dat nodig is. "Mijn wiskundedocent adviseerde me om een schrijfassistent in te schakelen bij de toetsen, omdat anders de tweede corrector mijn werk niet wil nakijken." 

Hoe kijken jullie aan tegen het examenjaar? 

Diverse scholieren vinden het spannend en veel, maar verwachten wel te slagen. “Het wordt veel, vooral met de mondelingen en het profielwerkstuk”, verwacht Elma. “Maar als ik mijn best doe, dan kom ik er wel.”   

Ook Alexis neemt een relaxte houding aan: “Of je slaagt dit jaar of je slaagt volgend jaar met hogere cijfers, het komt wel goed,” zegt ze tegen Sanne, die het komende examenjaar spannend vindt. Zelf heeft Alexis vorig jaar al haar Engels-examen succesvol afgerond, wat het examen voor haar dit jaar lichter maakt.   

Robin verwacht dat het veel werk zal zijn, maar dat hij het wel kan redden. “We kunnen onze examens gespreid doen, dat helpt.” 

Waar let je op bij het maken van een studiekeuze? 

Lola vindt het belangrijk om een studie te kiezen waar ze kansen mee heeft op de arbeidsmarkt en overweegt een carrière in het recht. "Doorgroeimogelijkheden zijn belangrijk voor mij, en ik wil weten of ik na tien jaar nog steeds een goede baan heb."   

Sommigen volgen hun voorkeuren die ze al jarenlang hebben, zoals Elma. Van jongsaf wil zij met kinderen werken. “Ik heb al veel open dagen bezocht, maar de pabo springt er steeds weer uit.”   

Sanne vindt het belangrijk om aan meeloopdagen mee te doen. “Op open dagen laten opleidingen zich van hun beste kant zien, maar ik wil zien hoe het écht is.”   

Robin droomt ervan om docent Duits te worden. “Voor mij is het moeilijk om iets te vinden dat bij mijn beperkingen past. We kijken wat er wel kan en wat ik leuk vind. Dat vind ik een mooie mentaliteit. Mijn ouders vinden alles prima, zolang je op je pootjes terechtkomt en gelukkig bent in wat je doet.” 

Wat verwacht je van jouw school bij het kiezen van een vervolgopleiding? 

Charlotte verwacht meer richting en advies van docenten, vooral op basis van talenten. Ook Sanne wil meer begeleiding bij het vinden van de juiste studierichting en het nemen van beslissingen. Ze vindt het lastig om haar weg te vinden, bijvoorbeeld over de juiste data voor meeloopdagen. "Ik wil het van iemand anders horen dat ik het goed doe; die onzekerheid zit me vaak in de weg. Ik ben bang om de verkeerde keuze te maken."   

Indra verwacht dat haar school haar blijft ondersteunen in haar overgang naar het vwo, voor haar ook een overstap van speciaal naar regulier onderwijs. Robin ziet nog niet voor zich hoe hij een soortgelijke stap naar het reguliere onderwijs gaat maken, maar vertrouwt erop dat het goed komt. “Ik mag mijn decaan meenemen, want er valt van alles te regelen.”   

Sommigen voelen veel druk om een goede keuze te maken. Lola voelt zich gestrest omdat ze niet zeker is van haar studiekeuze en het ingewikkeld vindt om het examenjaar, studiekeuze, sport en andere vrijetijdsbesteding te combineren. Zij ervaart vooral druk van docenten die de vervolgstudie bijna dagelijks aan de orde stellen. “Het voelt alsof ik achterloop.”   

Elma vindt dat haar school eerder en meer aandacht mag besteden aan vervolgstudies. “Ik hoor om me heen dat mensen zich bijna moeten inschrijven en nog bijna niks weten. We moesten vorig jaar een kompas invullen, maar dat helpt niet echt. Als je meer voorlichting geeft over studierichtingen op school, dan geeft dat meer rust.”