OSG Hugo de Groot in Rotterdam-Zuid organiseerde een reünie om oud-leerlingen te bevragen over hun overstap naar het hoger onderwijs en koppelde die bijeenkomst aan het jaarlijkse kerstgala. Annemieke Rosenquist (decaan voor havo en vwo) en Marc van Osch (docent Nederlands en mentor) vertellen over de rijke oogst aan leerervaringen. "Leerlingen mogen van ons verwachten dat we aan nazorg doen."

Hoe ontstond het idee voor deze reünie?
Annemieke Rosenquist: "Het samenwerkingsverband vo-ho vroeg ons om oud-leerlingen vragen te stellen over hun studiekeuze en ervaringen in het hoger onderwijs. We nodigden daarom oud-leerlingen van havo en vwo uit, samen met Hogeschool Inholland, Hogeschool Rotterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam. Vijf oud-leerlingen van de havo en tien oud-leerlingen van het vwo kwamen hun ervaringen met ons delen."

Marc van Osch: "We wilden al langer weten waar onze leerlingen terechtkomen als ze het nest verlaten. Een lijst met rapportages zegt niet zoveel; we misten het gesprek. We hoopten dat ze een goede vervolgstudie hadden gekozen, maar hadden geen totaalbeeld."

Annemieke: "We waren ook benieuwd of ze goed voorbereid waren op hun vervolgstudie en de manier van lesgeven in het hoger onderwijs. Veel van onze leerlingen zijn de eersten in hun gezin die gaan studeren, dus het is voor hen best moeilijk om daar een beeld van te vormen."

Hoe hebben jullie deze reünie aangepakt?
Marc: "We hebben deze bijeenkomst gekoppeld aan ons jaarlijkse kerstgala, dat altijd een bijzonder moment is in ons schooljaar. Veel leerlingen zijn blij dat ze na hun examen de middelbare school verlaten, maar kijken er achteraf toch met nostalgie op terug. Dan is het fijn om weer even terug te komen op de plek die ze als vertrouwd hebben ervaren. We voelden ze eerst een uur aan de tand, daarna waren ze eregasten op het kerstdiner en het feest. Dat vonden ze erg leuk."

Annemieke: "Van tevoren hebben we besproken welke vragen we wilden stellen. Marc sprak met de vwo-leerlingen en de Erasmus Universiteit, ik met oud-havo-leerlingen en Hogeschool Rotterdam en Inholland."

Marc: "Het gesprek verliep informeel, maar onze vragen kwamen vanzelf aan de orde. De overstap vonden ze vaak pittig: ze moeten alles zelf uitzoeken. Er wordt niet meer naar huis gebeld als ze niet komen opdagen. Ze voelen zich in het hoger onderwijs vaak een beetje klein en alleen."

Wat verraste jullie in het gesprek?
Marc: "Er waren veel leerlingen die hun opleiding niet gingen afmaken, omdat de studie niet was wat ze hadden gedacht. Ze bleken op het laatste moment een opleiding gekozen te hebben, waarin ze zich niet hadden verdiept. Als je alleen op de brochuretekst afgaat, is elke studie fantastisch. Dat betekent voor ons werk aan de winkel om meer maatwerk te gaan verrichten voor leerlingen.”

Annemieke: “We nemen in ons LOB-plan op dat elke leerling minimaal twee open dagen of meeloopdagen bezoekt en daarover ook iets gaat vertellen. We gaan ook de samenwerking met het hoger onderwijs verbeteren, bijvoorbeeld door open dagen beter af te stemmen. Het is niet handig als die open dagen samenvallen met onze toetsweken.”

Wat bedoelen jullie met maatwerk?
Marc: "Veel van onze leerlingen leven in een kleinere wereld en blijven vaak thuis wonen. Op kamers gaan of een studentenvereniging is voor de meesten helemaal geen wens. Ze denken vooral aan traditionele studies, zoals rechten en geneeskunde. Met maatwerk kunnen we ze helpen een beetje buiten de gebaande paden te denken."

Annemieke: "Veel leerlingen zijn bang voor de kosten van een studie. Dat kan een extra aanleiding zijn om je goed te verdiepen in een studiekeuze. Als decaan heb ik nu meer uren om leerlingen daarbij te ondersteunen. Ik vind het leuk om leerlingen op ideeën te brengen waar ze nog nooit aan hadden gedacht, zoals creatieve opleidingen."

Hoe is het om oud-leerlingen terug te zien?
Marc: "Ze maken een grote stap; er komen jongvolwassenen binnen. Sommige leerlingen hadden goed gekozen, dat was erg leuk om te horen. Ze blijken in het hoger onderwijs heel goed te zijn in de bronvermelding volgens APA. Docenten herkennen onze oud-leerlingen daaraan, want dat rammen we er hier echt in.

We waren ook nieuwsgierig of ze iets aan het profielwerkstuk hadden gehad. Ze keken ons aan met een blik van: was dat de bedoeling dan? Achteraf zeiden ze allemaal: had dat maar duidelijker gezegd. Dat was niet leuk om te horen, maar we hebben meteen verbeteringen aangebracht."

Hebben jullie tips voor andere scholen die een terugkombijeenkomst willen organiseren?
Marc: "De koppeling aan het kerstgala werkte bij ons erg goed. Het is handig om aan te sluiten bij een activiteit die al in onze jaaragenda staat. Anders vind je nooit een datum die iedereen schikt. Je geeft meteen iets leuks terug aan de leerling die er tijd voor vrijmaakt."

Annemieke: "We hadden vorig jaar nauwelijks contactgegevens van oud-leerlingen. Daarom houden we nu een enquête in de examenklassen om te vragen welke studie ze hebben gekozen en of we ze mogen benaderen voor reünies en voorlichtingsactiviteiten. We willen leerlingen ook vaker vragen om tussentijds bij ons te komen vertellen over hun studie-ervaringen."

Marc: "Het is voor ons belangrijk om te weten hoe het verder gaat en of we goed geholpen hebben. En natuurlijk moet je als school ook bereid zijn om te horen wat er niet goed was en daarmee iets willen doen."

Annemieke: "We begeleiden ze best veel en dan springen ze ineens in het diepe. Als je dan niets meer laat horen, dan voelt dat niet goed. Ik hoop ze daarom af en toe een mailtje te sturen met de vraag hoe het met ze gaat. Niet alleen voor het kerstgala, maar ook om beter te monitoren wat er gebeurt na de overstap. Bij de volgende reünie hopen we op een hogere opkomst. Daarin gaan de mentoren een leidende rol spelen."